اصول اسا‌سی تغذيه در صنعت طیور

 غذاي كامل طیور چیست ؟

جيره اي كه تمام مواد مغذي مورد نياز پرنده را در بر داشته باشد ، غذاي كامل ناميده مي شود . فرمولاسيون جيره‌ هاي طيور يك اصل ثابت نيست ، بلكه تفاوت قيمت هاي مواد اوليه غذايي و بهبود در مديريت تغذيه ، باعث تعويض فرمولاسيون جيره خواهد شد .

تغذيه اختياري و كنترل شده برای طیور

طيور مي توانند مصرف غذاي خود را بر حسب احتياجاتشان كنترل كنند . در گذشته غذاي كاملاً مش « آردي » در دسترس طيور قرار مي گرفت . اين نوع خوراك در تمام مدت در دسترس طيور قرار مي گرفت . اما بعد ها معلوم شد اين روش غير اقتصادي مي‌باشد . چون پرنده در اين روش ميل به پرخوري نموده و بسيار سنگين مي شود . و توليد تخم مرغ و افزايش وزن آنان جنبه اقتصادي ندارد . در بعضي از سويه ها هنوز به‌روش اختياري غذا در دسترس گله قرار مي‌گيرد . دز واريته‌هاي سنگين وزن چه از سويه تخمگذار و يا گوشتي مصرف غذاي گله مادر بايد به‌روش كنترل شده انجام گيرد .

دسته بندی شكل غذای طیور

جيره‌ هاي طيور به سه شكل مش ، ‌كرامبل و پلت مي باشد .

فرم مش ( آردي ) غذای طیور

در اين شكل از غذا مواد اوليه غذايي جيره به شكل آسياب شده هستند . اما طيور علاقه‌اي به جيره‌هايي كه از ذرت بسيار ريز تشكيل شده باشد ندارند ، زيرا اين‌گونه مواد چسبناك هستند. در فرم مش ميزان مصرف غذاي طيور افزايش مي‌يابد . اگر غلات خيلي ريز شوند ، طيور در درجه اول مايل به مصرف غلاتي خواهند بود كه اندازه شان درشت‌ تر است و مواد ريز براي مصرف نهايي در دانخوري باقي مي‌مانند .بنابر اين در مصرف دان فرموله شده اشكال ايجاد خواهد شد .

اندازه ذرات جیره مش و تأثير آن

اندازه ذرات جيره مش در مصرف آب آشاميدني موثر است . هر چه تركيب جيره مش درشت تر باشد ميزان مصرف آب آشاميدني كمتر مي‌شود . اين موضوع در ميزان آب مدفوع تأثيري ندارد.

تأثير حجم غذا در مصرف آب

هر چه غذا داراي حجم بيشتر باشد . يعني فيبر آن بالا باشد مصرف آب بيشتر خواهد شد . به همين دليل آب مدفوع نيز افزايش مي‌يابد . هر چه جيره‌ هاي طيور داراي انرژي بالاتر و حجم كمتر داشته باشد ، مصرف و دفع آب نيز كمتر مي‌باشد .

فرم پلت غذای طیور

جيره‌اي كه به صورت مش بوده و طي مراحل خاص از دستگاه هاي پلت‌ زني عبور مي‌كند و به شكل استوانه هاي كوچك در اندازه‌هاي مختلف تحت عنوان پلت ناميده مي‌شود . با مصرف غذاي پلت ، ماكيان قدرت انتخاب قسمتهاي مشخص از جيره غذايي را از دست مي دهند و بايد غذا را بطور كامل مصرف نمايند . مزيت مصرف پلت براي پرندگان جوان كه مصرف غذاي آنان كم است مي باشد . همچنين وقتي بخواهيم كه دارو را از طريق خوراك در اختيار دام قرار دهيم ، مصرف پلت داراي اهميت مي‌شود .

فوايد و معايب فرم پلت 

توليد پلت باعث بالا رفتن هزينه است ، در صورتيكه هزينه مصرف شده جهت توليد پلت قابل برگشت باشد بايد فوايد و معايب پلت بررسي گردد .

فوايد فرم پلت

1. كاهش گرد و غبار از جيره
2. حمل و نقل راحت ، پرت دان پلت كمتر است
3. آلودگي كمتر در هنگام ذخيره نمودن خوراك
4. آلودگي كمتر در هنگام ذخيره نمودن خوراك
5. براي پخش دان پلت كارگر كمتري مورد نياز است
6. در خوراك پلت خوراكهايي كه پرنده از مصرف آن خود داري مي‌كنند ، بيشتر مورد استفاده قرار مي گيرد
7. ريخت و پاش دان از دانخوري كمتر مي‌شود

معايب فرم پلت

1. باعث افزايش هزينه خوراك مي شود
2. افزايش مصرف آب
3. افزايش رطوبت مدفوع
4. افزايش بروز كاني‌ باليسم

فرم كرامبل غذای طیور

حد واسط غذاي مش و پلت مي باشد . هنگامي‌كه پلت ها درشت آسياب شوند ، محصولي بوجود مي‌آيد كه به آن كرامبل گويند . ذرات كرامبل بايد حد واسط در نظر گرفته شود ، بهترين كرامبل معمولاً داراي مقداري ذرات ريز مي باشد. اين موضوع باعث افزايش زاندمان مصرف دان مي شود . كه اين موضوع باعث جلوگيري از عارضه كاني‌باليسم مي شود .

نتایج مطلوب مرطوب کردن جیره های مش

در گذشته ، مرطوب كردن جيره هاي مش متداول بوده است . با اين فرض كه اين عمل باعث افزايش مصرف غذا مي شود . اما اين امر براي مدت 1 الي 2 روز است . و طيور بزودي ميزان مصرف غذا را تنظيم مي كنند .مرطوب كردن جيره مش نتايج زير را بدنبال نخواهد داشت  :

1. افزايش توليد تخم مرغ
2. افزايش وزن تخم مرغ
3. افزايش رشد
4. بهبود ضريب تبديل غذا

منابع مورد استفاده:

1 – خوراكها و خوراك دادن و جيره نويسي – دكتر مسعود هاشمي – انتشارات فرهنگ جامع – چاپ دوم پاييز 1375

2- راهنماي كامل پرورش طيور – دكتر محسن فرخوي – واحد آموزش و پژوهش معاونت كشاورزي سازمان اقتصادي كوثر –چاپ چهارم تابستان 1378

گرد آورنده : گروه مترجم ایران سهند