تهویه مرغداری و سالن پرورش طیور
تهویه در سالن های مرغ داری هوای تازه را تأمین می کند که برای حفظ زندگی طیور ضروری است. همچنین به کاهش شدید دما ، رطوبت و آلودگی هوا تا حدود مناسب برای جوجه ها و پرنده ها کمک می کند. سیستم های تهویه مرغداری و سالن پرورش طیور موجب شده که تعداد بالای پرندگان و طیور در محیط بسته امکان پذیر باشد ، بنابراین از نظر اقتصادی بسیار مهم است چرا که هزینه ساختمان های بسیار بزرگ ، هزینه تولید و کار کاهش می یابد.
اصول تهویه سوله مرغداری
اگر هوای تازه در یک سوله کاملا بسته جایگزین نشود ، غلظت ترکیبات هوا تغییر می کند. غلظت دی اکسید کربن ، آمونیاک و سایر گازهای مضر به سطوح غیر قابل قبول افزایش می یابد. جدول 1 سطح بحرانی و قابل قبول برخی از گاز های مذکور را نشان می دهد. از آنجا که سیستم تهویه ، هوای تازه را در سالن رد و بدل می کند ، اکسیژن مورد نیاز برای سلامت و زنده ماندن پرندگان را وارد و گازهای مضر و بوهای نامطلوب ناشی از تنفس و تجزیه فضولات را خارج می کند.
عایق بندی مرغداری
عایق به طور چشمگیری بر اتلاف گرما و کارایی سیستم تهویه تأثیر دارد. کاهش تلفات یا افزایش انتقال حرارت از طریق دیوارها و سقف ، پنجره درب ها ، صورت می گیرد. اثربخشی عایق با مقدار R آن اندازه گیری می شود. هرچه مقدار R بیشتر باشد ، عایق به طور موثر تری انتقال گرما را کاهش می دهد. عایق مطلوب برای سالن نگهداری طیور به عوامل متعددی از جمله هزینه عایق کاری به نسبت هزینه انرژی و شرایط آب و هوایی محلی بستگی دارد. به همین دلیل سطح و جنس عایق مناسب برای هر شرایط می تواند از تخته های چند لا ، پلی اتیلن ، فویل آلومینیوم ، کاغذ مخصوص ، پشم شیشه و … باشد .
عايق بندي سقف سالنهای مرغداری و سيستم تهويه لازمه های سالن مرغداری
اغلب اوقات گرم نگه داشتن پرندگان در مقابل هواي سرد با حداقل سوخت انديشيده مي شود. به هر حال، با وجود اينكه نحوه ارزش عايق بندي در تابستان متفاوت مي باشد. محافظت پرنده در مقابل استرس گرمايي توسط انتقال گرما از طريق سقف سالن داراي اهميت ميباشد. همچنين نگهداشتن دما در حد تعادل تا خنك در زمانيكه گرماي هوا بيشتر بالا ميرود لازم ميباشد. درك اين موضوع بيشتر براي توليد كنندگان و كاركناني كه در چنين محيطهايي( آب و هواي گرم) كار ميكنند داراي اهميت ميباشد كه عايق بندي سقف سالنهاي مرغداري و سيستم تهويه هر دو لازم ميباشد.
چنانچه پرندگان در جايگاههاي غير عايق بندي در آب و هواي گرم نگهداري شوند هر چند كه داراي سيستم تهويه خوبي نيز باشند بايد انتظار تلفات بين 10 تا 15 درصد و شايد بالاتر را نيز داشته باشيم.
طي يك پژوهش در جنوب غرب آمريكا ميزان مرگ و مير ( تلفات) در سالنهاي فاقد عايق بندي و سالنهايي كه سقف آنها از عايق بندي مناسبي برخوردار بوده است حتي در شرايطي كه دماي محيط از حد ميانگين بالاتر بوده است نتايج ذيل حاصل شده است.
قرار گرفتن در عرض جغرافيايي نزديك به خط استوا، جايي كه خورشيد مستقيماً در بالاي عرض سر ميباشد و گرماي هوا بيشتر است، باعث ضرر و زيان بيشتر ميشود و در اينجا گرفتن بهترين تصميم براي داشتن عايق بندي لازم است.
تأثير گرما و سرما بر روی پرندگان
دماي نرمال بدن 106 ( 41) ميباشد. طيور از انرژي غذا براي نگهداري دماي داخلي ( دروني) و تنظيم كار داخلي و فعاليت عضلاني استفاده ميكنند. انرژي موجود در خوراك معمولاً براي نگهداري اعمال طبيعي و براي رشد و توليد بكار ميرود.
براي جوجه هاي گوشتي و پولتها، بهترين ميزان ( دامنه) تغييرات دما در محدودة 92 درجه فارنهايت ( 33) در زمان خروج از تخم تا 73 در جه فارنهايت ( 23 ) در هفته چهارم ميباشد و اين تا آخر دوره ثابت ميباشد . بهترين ميزان درجه حرارت براي مرغهاي تخمگذار از 78 تا 82 ميباشد.( 28 – 26 )
تحت شرايط عادي پرندگان، گرماي زيادي را توليد مي كنند كه بدن آنها اين گرما را از دست ميدهد ، در نتيجه اين امر موجب بالا رفتن گرماي محيط ميگردد . به استثناي اوايل دوره كرچي در سالنهاي مرغداري در آب و هواي سرد، هيترهاي تكميلي كوچك لازم ميشوند. تنها در شرايطي كه از مادرهاي مصنوعي استفاده شود نياز به گرم كننده هاي ديگر نميباشد.
اگر بدون هيچ دليلي ميزان گرماي پرندگان بيش از حد اضافه شود و پرنده نتواند از اين گرماي اضافي رها شود، ميزان غذاي آنها كاهش پيدا مي كند و در نتيجه توليد گرماي آنها كاهش پيدا مي كند . در اين صورت ميزان متابوليزم و توليد حرارتي پايه آنها كم ميشود.
هنگامي كه گرماي مجاور پرنده زياد شود، پرندگان مي توانند با استفاده از راه تبخير از راه مجاري تنفسي و ريه و عبور هوا از بالاي سر خنك شوند. همچنين هرگاه كه پرنده احساس گرما كند با نفس نفس زدن گرما را از بدن خود خارج مينمايد .
همچنين در هنگام گرماي زياد، پرندگان با بالا نگه داشتن بالهاي خود و افزايش ميزان گردش خون و عبور آن از سطح بدن و پاها گرماي بدن خود را كاهش ميدهند. اين واكنشي است ( پاسخي است ) كه پرندگان چه گوشتي و چه تخمگذار در هنگام مصرف خوراك از خود نشان ميدهند.
چنانچه پرنده نتواند از اين گرماي زياد رها شود، سرانجام ميميرد.
از چه چيزهایی برای عايق بندی استفاده ميكنيم؟
از هر ماده اي كه ميزان گرما را كاهش دهد براي عايق كاري يك مكان ميتوان استفاده نمود. اجراي عايق بندي براي مكانهاي سرد هرچند كه گرما بوسيله پرنده يا دستگاه گرم كننده توليد شود به شرط آنكه از دست دادن گرما را كاهش دهد استفاده ميشود.
استفاده از تكميل كننده هاي گرمايي به ميزان سوخت مصرفي آنها دارد. چنانچه اين كار به درستي انجام شود به پرنده اجازه مي دهد كه از خوراك مصرفي در جهت سوخت و ساز موثرتر استفاده نمايد.
در هواي سرد گرما از طريق رسانش از ميان سقف و ديوار ها به هدر مي رود. براي مثال : با فرض اينكه ديوارها از مصالح ساختماني غير عايق متداول ساخته شده باشد، اگر دماي بيرون 40 درجه فارنهايت ( 22) نسبت به دماي داخل سالن سردتر باشد و سالن عايق بندي نشده باشد در حدود Btu 27 در هر ساعت گرما از دست ميدهد. اضافه نمودن متعادل عايق بندي هر دو طرف سقف و ديوار ها به ميزان 2 اينچ ( 5 سانتي متر ) از فوم هاي پولي اورتان موجب كاهش گرما در حدود sq2 / hr / Btu 3/3 ميشود. (m2 / hr / kj 5/37)
استفاده از عايق در سالنهاي مرغداري در آب و هواي گرم موجب كاهش نفوذ گرما از خارج به داخل سالن و تأثير آن بر روي پرنده ميشود. براي نمونه در آب و هواي گرم افزايش گرما همراه ( از ميان ) سقف در درجه اول بوسيله تابش گرما بيشتر از رسانش انتقال پيدا ميكند.
تابش گرما يكي از فرمهاي انتشار به صورت موج ميباشد، كه در آن گرما از يك جسم گرم به سوي جسم سرد بدون آنكه هوا ا زميان آنها عبور كند انتقال پيدا ميكند.
آفتاب، آتش و هيترها و بخاري هاي برقي ( بعضي از مادرهاي مصنوعي )جزء گرم كننده اي تابشي ميباشند. توليد گرماي تابشي به صورت شعله و يا مانند المنت بخاري هاي برقي نميباشد. به نظر ميرسد هر شيء گرم در مقايسه با شيء ديگر (سرد ) بوسيله اشعه ( امواج مرئي ) و يا اشعه مادون قرمز گرما را انتقال دهد
تابش گرما ممكن است همانقدر كه يك جوجه را بوسيله تابش گرما توسط مادر مصنوعي گرم ميكند سود بخش و يا اينكه براي پرندگان بزرگتر در هنگاميكه سقف عايق بندي نشده باشد و يا اينكه از عايق بندي مناسبي برخوردار نباشد فاجعه آميز باشد .
ورق هاي فلزي سقفها در سالنهاي مرغداري ممكن است در تابستان تا 150 ( 66 ) گرم شود و در نقاط نزديك به خط استوا ميزان افزايش گرما بيشتر است طي يك پژوهش در جنوب غربي آمريكا نشان داده شد كه در سقف هاي گالوانيزه كه عايق بندي نشده بود درحدود 30 تا Btu 35 گرما از خود ساطع ميكردند. معمولاً حداكثر گرما در اوايل بعد از ظهر بر روي عرض جغرافيايي نزديك خط استوا ميزان گرماي ساطع شده از خورشيد بيشتر است. به همين دليل عايق كاري سقف ها در اين نقاط الزامي است.
تأثير سقفهاي عايق بندي نشده بر روي گرماي داخل سالن، پرندگان و تهويه سالن:
ميزان افزايش تابش گرما طبق مثال زير نشان داده مي شود.
1- براي 40 تا 50 فوت سالن (m 152× 12) اين ميزان sq2 / hr / Btu 35 (m2 / hr / kj 398) و شاخص گرما در مجموع Btu 700000 ( hr/ kj 739 ) ميباشد.
- قانون شصت براي پرندگان بالغ در حدود Ib / hr Btu 5 (kg / hr / kj 110 ) . براي مثال براي 25000 پاند وزن(kg 27/2 ) جهت پرندگان گوشتي ممكن است كه در حدود hr / Btu 625000 (hr/ kj 660000) در سلن افزايش گرما داشته باشيم.
- سيستمهاي مدرن تهويه براي خروج گرماي زياد طراحي ميشوند. براي نمونه نصب يك سيستم فن ممكن است با گنجايش ( ظرفيت ) 000/ 200 فوت مكعب در هر دقيقه باشد. (s / m3 4/94)
افزايش گرما از سقف هايي كه عايق بندي نشده است بيشتر از افزايش گرما از طريق پرندگان ميباشد. به همين منظور سيستم تهويه بايد در يك جاي مناسب در سقف كه عايق بندي شده طراحي و نصب گردد. تا بتواند بطور كامل در هنگام افزايش گرما در سالن با آن مقابله كند.
خطر گرماي تابشی بر روی پرندگان
گرماي تابشي از سقفهاي عايق بندي نشده مي رسد و جلوگيري از آن مشكل است. به خصوص براي سالنهايي كه انتقال گرما ( تهويه ) در آن مشكل ميباشد. دماي هوا در اين موقع در سالن ممكن است بوسيله جذب گرما از طريق تابش بالا رود. در اين صورت تهويه و انتقال هوا ي بالاي سر پرنده بدون شك ( مطمئناً ) مي تواند كه پرنده را از اين گرما رها كند.( خلاص كند) تأثير تهويه مناسب براي پرندگان فقط قبل از جذب اين گرما توسط پرنده مي باشد
كاركناني كه براي مدت طولاني از نظر زماني در سالن حضور نداشته و اغلب از لباس سفيد در سالن استفاده مي كردند براي درك منبع گرما و تأثير گرما بر روي پرندگان ممكن است مشكل داشته باشند. و اين مشكل را براي نداشتن سيستم تهويه به جاي عايق نبودن سقف در نظر گيرند.
خطر گرماي تابشي توسط اداره مديريت آمريكا در دو محيط ( اتاق) كنترل با و بدون گرماي تابشي از سقف با گرماي 105، نشان داده شد كه در اتاقي كه گرماي تابشي بود40 در صد پرندگان مردند و در اتاقيكه داراي گرماي تابشي نبود شاخص تلفات 22 درصد بود. اين آزمايش نشان داد كه تأثير گرماي تابشي به مراتب بيشتر از گرماي انتقالي است .
مزيت عايق بندی زير سقف ها
قرار دادن عايق در زير بام باعث جلوگيري از تابش رو به پايين گرما ميگردد، و شيوه انتقال گرما را بيشتر از طريق تابشي به بيشتر از طريق هدايت (در يك نرخ كم) تبديل ميكند. اگر چه در آزمايش ساده بنظر ميرسد ولي محاسبه تاثيرات دقيق گرما از طريق مواد عايق بندي بدليل تبديل شيوه انتقال گرما مشكل ميباشد.
انتظار ميرود اضافه نمودن 2 اينچ ( 5 سانتي متر ) از عايق پلي اورتان در سقف به ميزانft2 / hr Btu 35 (m2 / hr / kj 397) تا ft2 / hr Btu 5/3 (m2 / hr / kj 7/39) از افزايش گرما بكاهد.
اضافه نمودن سيستم هاي خنك كننده نسبت به تهويه براي كاهش تأثير گرماي تابشي مي تواند مؤثر تر باشد.
انتخاب ماده عايق بندي:
جدول ذيل پايداري مواد عايق بندي در مقابل گرما در نقطه R را نشان ميدهد. براي آب و هواي گرم ،عايق بندي سقفها به شرط آنكه از ورقه هاي پلي اورتان به ضخامت 5/1 اينچ (4 سانتي متر)استفاده شود، از كمترين مقدار يعني R=8 توصيه ميگردد.
عايق بندي بيشتر از R=12 براي جلوگيري از تثير گرماي تابشي در مقايسه با قيمت آن مناسب نميباشد. براي راحتي كار، يك راه اضافه كردن مواد عايق ، تزريق آنها در سقف مباشد.
ايجاد سقف كاذب در زير سقفهاي شيرواني ميتواند بر روي تهويه طبيعي و خارج كردن (كاهش) گرما و رطوبت تأثير داشته باشد. هم چنين ايجاد سيستم تهويه به صورت تونل ميتواند در كاهش گرما تأثير داشته باشد. استفاده از مواد بازتابنده در سقف باعث كاهش جذب گرما ميگردد. به هر حال نشان داده شده است كه اين مواد به ميزان خيلي زياد نتيجه گرما را وقتي كه به تنهايي استفاده ميشوند، كاهش ميدهد. همچنين استفاده از عايق هايي كه بصورت فويل تهيه ميشوند براي بازتابش گرما مناسب ميباشند. اما ممكن است به تنهايي براي جلوگيري از افزايش گرما مناسب نباشند. بازتابش مواد به تنهايي نسبت به سقفهايي كه عايق بندي شدهاند كمتر پرنده را از تابش گرما محافظت ميكند. عايق هاي بازتابنده به تنهايي توصيه نميشود مگر اينكه ديگر مواد عايق بندي در دسترس نباشند.
بازتابش از لايه سقف با رنگ كردن سفيد سقف ميتواند سود بخش باشد. اما به اندازه عايق بندي سقف تأثير گذار نيست.
- نداشتن عايق بندي در سقف ، موجب بلا رفتن مرگ و مير ميگردد.
- استرس گرمايي باعث كاهش كارايي و سرانجام مرگ پرنده ميگردد.
- در آب و هواي سرد عايق كاري سقف و ديوارها از دست دادن گرما را كاهش ميدهد.
- در آب و هواي گرم براي كاهش اثر افزايشي گرما عايق بندي لازم ميباشد.
- گرماي تابشي مادرهاي مصنوعي جوجه ها را محافظت ميكنند، اما گرماي تابشي از خورشيد به پرنده آسيب ميرساند.
- سيستم هاي تهويه به تنهايي نمي توانند باعث كاهش اثر گرما از سقفهاي بدون عايق شوند.
- خطر، تأثير گرماي تابشي بر روي پرندگان قبل از تهويه روي ميدهد.
- تأثير گرماي تابشي دو برابر شديد تر از گرماي غير تابشي است.
- سقفهايي كه عايق بندي شده است گرماي تابشي را براي پرندگان مسدود ميكند.
- كمترين عايق بندي براي سقفها ،R=8 ميباشد.
- بسياري از فرآورده هاي عايق بندي ارزشR مختلف را در دسترس قرار ميدهند.
- استفاده از ورقه هاي بازتابنده براي محافظت به تنهايي كافي نميباشند.
- انتخاب يك ماده عايق تنها بر اساس قيمت و ضخامت آن نميباشد.
منبع : https://ssl.acesag.auburn.edu/poultryventilation/documents/InsulationPVP.pdf و bisteam
گرد آورنده : گروه مترجم ایران سهند